هنگدرام
ساز تمپو (Tempo) یا داربوکا نوعی ساز کوبه‌ای است که قدمت باستانی دارد و از مرکز خاورمیانه به تمام نقاط دنیا معرفی شده است. ساز تمپو از سال‌های گذشته تا به امروز در تمدن‌های مختلف دنیا حضور داشته است و علاقه مندان زیادی را به خود جذب کرده است، در واقع، این ساز قدمت چندین و چند ساله نیز دارد. ضرب و تمپو دو تا از عناصر اصلی نواختن این ساز دلپذیر هستند. ضرب در واقع تعداد نوت‌ها را در واحد زمانی به هنگام نواختن ساز مشخص می‌کند و تمپو به سرعت نواختن نوت‌ها گفته می‌شود. ضرب و تمپو مکمل یکدیگر هستند. از صفر تا صد ساز تمپو و همچنین آموزش ضرب و تمپو را به شما در این مقاله یاد می‌دهیم، پس سفر به دنیای موسیقی را همین حالا با ما شروع کنید.
مقالات مرتبط:
تمپو چیست؟
تاریخچه‌ای کوتاه
تاریخچه تمپو به چند هزار سال پیش باز می‌گردد که اولین نگاره‌ها و شواهد برای اولین بار از ساز تمپو در ایران و مصر کشف شد. در تمدن‌های باستانی نظیر سومر، بابل و آشور، تمپو حضور داشته و در مراسم مذهبی و جشن‌ها استفاده شده است. تمپو در ایران با نام تمبک نیز شناخته می‌شود و در مناطق مختلفی از دنیا رواج دارد. تمپو، سازی استوانه‌ای شکل است که روی آن پوسته‌ای قرار دارد، که با ضربه زدن بر روی پوسته موسیقی نواخته می‌شود.
آشنایی با انواع تمپو
- تمپو فلزی: تمپو فلزی از جنس آلومینیوم، مس و برنج ساخته می‌شود. به دلیل ضربه زدن بر روی فلز صدایی روشن و تیز نواخته می‌شود . معمولا سنگین‌تر از تمپو چوبی است ولی دوام بالاتری نیز دارد.
- تمپو چوبی: این نوع تمپو از جنس چوب‌های گردو، افرا و توت ساخته می‌شوند. شکننده و حساس می‌باشند. نواختن تمپو چوبی معمولا صدایی گرم و غنی تولید می‌کند. از ویژگی‌ها و مزایای آن این است که بسیار سبک است و حمل و نقل آن آسان است.
تکنیک های ضرب و تمپو
انواع تکنیک‌های ضرب برای نواختن ساز تمپو
برای ساز تمپو انواع مختلفی از تکنیک ضرب برای نواختن وجود دارد. ضرب در واقع به الگوریتم موسیقی ریتم و نوا می‌بخشد. ضرب برای تمپو همانند نقش سفالگر در ساخت ظروف سفالی است و با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به موسیقی روح می‌بخشد.
- ضربه “پلنگ” (Pelang): تکنیک پلنگ یکی از تکنیک‌های رایج در نوازندگی ساز تمپو (تمبک) است. این تکنیک به نوازندگان امکان می‌دهد تا صدای خاصی را که بین صدای عمیق ضربه “تم” و صدای تیز ضربه “بک” قرار دارد، تولید کنند. در واقع با سر انگشتان به مرکز پوسته تنبک ضربه وارد می‌شود.
- ضربه “زخمه” (Zakhmeh): ضربه زخمه صدای خاص و متمایزی تولید می‌کند. این تکنیک به نوازنده امکان می‌دهد تا با استفاده از ناخن‌ها یا قسمت‌های خاص انگشت، صدایی تیز و خراشیده ایجاد کند که به تزئین و تنوع بیشتر ریتم کمک می‌کند.
- ضربه “بک” (Bak): این ضربه برای تولید صدای تیز و روشن استفاده می‌شود و به نوازندگان امکان می‌دهد تا تنوع و پیچیدگی بیشتری به ریتم‌های خود اضافه کنند. نوازنده با نوک انگشتان خود به لبه پوسته ضربه می زند.
- ضربه “تم” (Tom): این ضرب باعث ایجاد صدایی بم و عمیق می‌شود. این ضربه یکی از اساسی‌ترین ضربه‌ها برای ایجاد ساختار ریتمیک برای موسیقی است.
- ضربه “دوتایی” (Double Stroke): برای ایجاد ریتم‌های سریع و پویاتر استفاده می‌شود. این تکنیک شامل دو ضربه متوالی است که با انگشتان به قسمت‌های مختلف پوست تمپو وارد می‌شود.
نحوه قرار گرفتن تمپو و نوازنده
نحوه قرار گرفتن ساز برای نواختن و همچنین نحوه نشستن نوازنده بسیار مهم است زیرا صحیح قرار گرفتن ساز و نوازنده از خستگی‌ها و بدن درد های احتمالی جلوگیری می‌کند. نوازنده باید بر روی چهارپایه بنشیند، به صورتی که کمر به صورت کاملا صاف و همچنین زانوهای او کمی بالاتر قرار بگیرد. ارتفاع صندلی باید مناسب باشد. برای افرادی که با دست راست کار می کنند، قسمت فرورفتگی تمپو باید روی پای راست قرار گیرد. همچنین برای پای چپ هم به همین صورت، یعنی قسمت فرورفتگی تمپو باید روی پای چپ قرار بگیرد.
آموزش ضرب و تمپو عربی
ساز تمپو در موسیقی عربی که با نام داربوکا نیز شناخته می‌شود، بسیار رایج و پرطرفدار است. برای نواختن ضرب و تمپو عربی باید از تکنیک‌های خاص خودش استفاده کنیم. در این قسمت می‌خواهیم برخی از ضرب‌ها و تکنیک‌هایی که برای برای نواختن تمپو عربی استفاده می‌شود را توضیح دهیم.
- ضربه “دوم” (Dum): ضربه‌ی دوم برای تولید صدای باس و عمیق استفاده می‌شود. این ضربه پایه‌ی اساسی صداهای تمپو عربی است که دست باید به صورت افقی و باز روی پوست تمپو قرار گیرد. ضربه باید به مرکز پوست تمپو وارد شود. این محل بهترین موقعیت برای تولید صدای عمیق و باس است.
- ضربه “تک” (Tek): ضربه “تک” یکی از تکنیک‌های اصلی و پایه‌ای در نوازندگی ساز تمپو (داربوکا) است. این ضربه برای تولید صدایی تیز و روشن استفاده می‌شود و معمولا انگشت میانی و اشاره به لبه پوسته ضربه وارد می‌کند.
- ضربه “کا” (Ka): ضربه “کا” یکی از تکنیک‌های اصلی در نوازندگی ساز تمپو (داربوکا) است. این ضربه برای تولید صدایی تیز و مشابه با ضربه “تک” استفاده می‌شود. انگشتان دست غیر اصلی باید به صورت آزاد روی پوست تمپو قرار گیرد.
ترکیب ضرب ها برای ایجاد ریتم
- ریتم بالادی (Baladi): ریتم بالادی یکی از ریتم‌های اساسی و محبوب در موسیقی عربی است که در میزان 4/4 اجرا می‌شود. این ریتم با ترکیب ضربات “دوم” و “تک” به ایجاد ساختاری پویا و جذاب در موسیقی کمک می‌کند. اجرای این ریتم با ترتیب «دوم – تک – تک – دوم – تک» امکان نواختن ریتم‌های متنوع و پیچیده را فراهم می‌آورد. تمرین منظم با استفاده از مترونوم و گوش دادن به موسیقی‌های عربی، به بهبود دقت و تسلط بر این ریتم کمک می‌کند.
- ریتم مقسوم (Maqsum): ریتم مقسوم یکی از ریتم‌های پرکاربرد در موسیقی عربی است که در میزان 4/4 اجرا می‌شود و ساختار آن به صورت «دوم – تک – کا – تک – دوم – تک» است. این ریتم با ترکیب ضربات “دوم” (ضربه عمیق) و “تک” و “کا” به ایجاد الگوهای ریتمیک متنوع و پویا کمک می‌کند. تمرین منظم با مترونوم و گوش دادن به قطعات موسیقی عربی می‌تواند به تسلط بر این ریتم و اجرای بهتر آن کمک کند.
- ریتم سعیدی (Saidi): ریتم سعیدی یکی از ریتم‌های شناخته‌شده و مهم در موسیقی عربی است که به‌ویژه در موسیقی و رقص‌های سنتی مصر کاربرد دارد. این ریتم در میزان 4/4 اجرا می‌شود و الگوی آن به صورت «دوم – تک – دوم – دوم – تک» است، که ترکیب ضربات “دوم” و “تک” را شامل می‌شود. ریتم سعیدی با استفاده از این الگو به نوازندگان اجازه می‌دهد تا ریتم‌هایی پرانرژی و جذاب خلق کنند و به اجرای حرکات رقص هماهنگ و زنده کمک می‌کند.
منابع آموزشی ضرب و تمپو
برای آموزش ضرب و تمپو منابع متعدد زیادی وجود دارد که علاقه مندان می توانند از آنها استفاده کنند. از جمله این منابع کتاب‌های آموزشی و تخصصی درباره‌ی ریتم‌ها و تکنیک‌ها از اساتید برجسته کشور و ویدئوهای آموزشی آنلاین معتبر می‌باشند. همچنین آموزشگاه‌های موسیقی مطرح کشور با داشتن معیارهای بالا و بهره بردن از اساتید ماهر و برتر و فضای مناسب برای پرورش نوازندگان نیز از دیگر منابع هستند که هنرجویان می‌توانند برای آموزش ضرب و تمپو از آنها استفاده کنند.
آموزشگاه موسیقی بهنواز با سابقه طولانی و همچنین با دارا بودن تجهیزات عالی و مناسب برای آموزش ساز تمپو قطعا می‌تواند بهترین گزینه برای شما علاقه مندان محترم باشد. همچنین بهنواز تلاش کرده با انتخاب اساتید مطرح کشور برای آموزش به شما عزیزان بستری را فراهم کند تا شما با خیال راحت یادگیری را شروع کنید.
منتظر حضور گرم و پر رنگ شما در آموزشگاه بهنواز هستیم برای گرفتن مشاوره رایگان همین حالا با ما در تماس باشید.
شماره تماس آموزشگاه بهنواز: 09214823781
بدون دیدگاه